Παρ’ όλη την έµφαση που δίνεται στο θέµα της εκπαίδευσης στην κοινωνία µας, είναι παράδοξο να διαπιστώνουµε πως δεν υπήρξε ποτέ µια πραγµατική τεχνολογία µελέτης ή µια τεχνολογία εκπαίδευσης. Αυτό ακούγεται παρατραβηγµένο, αλλά είναι αλήθεια. Υπήρχε η τεχνολογία του σχολείου, η οποία όµως δεν είχε µεγάλη σχέση µε την εκπαίδευση. Αυτή συνίστατο από την τεχνολογία του πώς πας στο σχολείο, πώς διδάσκεσαι και πώς εξετάζεσαι, αλλά δεν υπήρχε πραγµατική τεχνολογία εκπαίδευσης ή µελέτης. Ελλείψει µιας τέτοιας τεχνολογίας, οι άνθρωποι βρίσκουν δύσκολη την επίτευξη των στόχων τους. Η γνώση τού πώς να µελετάς είναι πολύ σηµαντική για όλους ανεξαιρέτως.

Η πρώτη µικρή πύλη που πρέπει να ανοίξει προκειµένου να ξεκινήσει η µελέτη, είναι η προθυµία για γνώση. Αν αυτή η πύλη παραµένει κλειστή, τότε υπάρχει περίπτωση να υπεισέλθει κανείς σε πράγµατα όπως ένα σύστηµα εκπαίδευσης βασισµένο στην πλήρη, λέξη προς λέξη, αποµνηµόνευση που δεν θα έχει σαν τελικό αποτέλεσµα το κέρδος οποιασδήποτε γνώσης. Ένα τέτοιο σύστηµα παράγει µόνο πτυχιούχους, που πιθανώς να µπορούν να παπαγαλίσουν κάποια δεδομένα, χωρίς όµως να έχουν πραγµατική κατανόηση ή την ικανότητα να εφαρµόσουν αυτά που έχουν διδαχθεί.

Για ποιο λόγο, τότε, µελετάει κανείς; Αν δεν το ξεκαθαρίσετε αυτό δεν µπορείτε να µετατρέψετε τη µελέτη σε µια έξυπνη δραστηριότητα.

Κάποιοι µαθητές µελετούν για τις εξετάσεις. Ο µαθητής λέει στον εαυτό του: «Πώς θα το επαναλάβω αυτό όταν µου τεθεί µια συγκεκριµένη ερώτηση;» ή «Πώς θα περάσω τις εξετάσεις;» Είναι σκέτος παραλογισµός, αλλά δυστυχώς αυτό είναι κάτι που κάνουν πολλοί µαθητές στα Πανεπιστήµια.

Πάρτε για παράδειγµα τον άνθρωπο που χτίζει σπίτια εδώ και χρόνια και που µια µέρα παίρνει έναν βοηθό ο οποίος µόλις πήρε το δίπλωµά του σαν Πολιτικός Μηχανικός. Τρελαίνεται! Αυτός µε τη θεωρητική εκπαίδευση µελετούσε το θέµα για χρόνια και παρ’ όλ’ αυτά δεν ξέρει τίποτα γι’ αυτό. Από την άλλη µεριά, αυτός µε την πρακτική γνώση δεν καταλαβαίνει γιατί συµβαίνει αυτό.

Ο λόγος είναι ότι ο άνθρωπος που µόλις πήρε το δίπλωµα µελέτησε όλη την ύλη, µόνο και µόνο για να περάσει τις εξετάσεις. ∆εν την µελέτησε για να χτίσει σπίτια. Ο άνθρωπος της πιάτσας µε την πρακτική του γνώση δεν είναι απαραίτητα ανώτερος σε τελική ανάλυση, αλλά είναι σίγουρα ικανός να χτίζει σπίτια, γιατί όλη του η µελέτη βασίζεται στην ερώτηση: «Πώς το εφαρµόζω αυτό στην κατασκευή σπιτιών;» Κάθε φορά που πιάνει στα χέρια του ένα διαφηµιστικό έντυπο ή ενηµερωτικό φυλλάδιο ή οτιδήποτε άλλο, αναρωτιέται όση ώρα διαβάζει: «Πώς µπορώ να το εφαρµόσω αυτό, σ’ αυτό που κάνω;».

Αυτή είναι η βασική και σημαντική διαφορά ανάμεσα στην πρακτική μελέτη και στη θεωρητική μελέτη.

Γι’ αυτό το λόγο κάποιοι άνθρωποι αποτυγχάνουν στην πράξη µετά την αποφοίτηση.

Αντί να κοιτάζει κανείς τα δεδοµένα και να σκέφτεται: «Θα πέσει αυτό στις εξετάσεις;», θα ήταν πολύ καλύτερο να αναρωτηθεί: «Πώς µπορώ να εφαρµόσω αυτά τα δεδοµένα;» ή «Πώς µπορώ να το χρησιµοποιήσω αυτό πραγµατικά;»

Κάνοντάς το αυτό ένα άτοµο µπορεί να αποκοµίσει πολύ περισσότερα απ’ αυτά που µελετά και θα είναι ικανό να τα χρησιµοποιεί αποτελεσµατικά.

Ο µαθητής που ξέρει τα πάντα γύρω από ένα θέµα

Σχετικά µε το θέµα της µάθησης αυτό καθαυτό, το πρώτο δεδοµένο που πρέπει να µάθει κανείς και το πρωταρχικό εµπόδιο που πρέπει να ξεπεράσει, είναι: δεν µπορείς να µελετήσεις ένα θέµα αν νοµίζεις ότι εξαρχής γνωρίζεις τα πάντα γι’ αυτό.

Ένας µαθητής που νοµίζει ότι γνωρίζει ό,τι υπάρχει και δεν υπάρχει γύρω από ένα θέµα, δεν θα µπορέσει να µάθει τίποτα γι’ αυτό.

Ένα άτοµο µπορεί να είναι ήδη εξοικειωµένο µε κάποιο θέµα από παλιά, και να έχει σηµειώσει επιτυχία σ’ αυτόν τον τοµέα. Έχει λοιπόν τώρα την εντύπωση ότι γνωρίζει τα πάντα γι’ αυτό. Αν ένα τέτοιο άτοµο έκανε στη συνεχεία κάποιο µάθηµα σχετικό µ’ αυτό το θέµα, θα µελετούσε φορώντας παρωπίδες, κάνοντας τη σκέψη ότι «ξέρει τα πάντα γύρω απ’ αυτό».

Όταν λοιπόν βάζει κανείς αυτό το εµπόδιο στο δρόµο του µπορεί να µείνει εντελώς στάσιµος στις σπουδές του και να µη σηµειώσει πρόοδο.

Αυτό θα συµβεί µ’ ένα σπουδαστή οποιουδήποτε θέµατος.

Αν κάποιος µπορεί να αποφασίσει ότι δε γνωρίζει ήδη τα πάντα σχετικά µ’ ένα θέµα και µπορεί να πει στον εαυτό του «Να κάτι για µελέτη, ας το µελετήσουµε», τότε µπορεί να ξεπεράσει αυτό το εµπόδιο και θα µπορέσει να µάθει.

Αυτό είναι ένα πάρα πολύ σηµαντικό δεδοµένο για όλους τους µαθητές. Αν το καταλάβουν και το εφαρµόσουν, οι πύλες της γνώσης θα ανοίξουν διάπλατα γι’ αυτούς.